Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới với nhiều kỳ vọng đổi thay.

Tại hội nghị “Ngành quỹ trong tiến trình phát triển thị trường chứng khoán và thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam” do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức ngày 17-10 ở TP.HCM, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – cho biết cơ quan quản lý đang nghiên cứu một số cải cách quan trọng, trong đó có việc xem xét cho phép doanh nghiệp nước ngoài niêm yết cổ phiếu và đưa sản phẩm quỹ ETF vàng lên sàn chứng khoán.

Hướng đến sản phẩm ETF vàng

Ông Bùi Hoàng Hải nhấn mạnh: “Thị trường vàng hiện nay chủ yếu là giao dịch vật chất giữa ba nhóm: nhà đầu cơ, tổ chức phòng vệ rủi ro và người dân tích trữ. Điều này khiến cung – cầu mất cân đối và tạo áp lực lên tỉ giá. Quỹ ETF vàng sẽ giúp nhà đầu tư tham gia thị trường mà không cần nắm giữ vàng thật, vừa giảm rủi ro lưu trữ vừa góp phần ổn định thị trường”.

Theo ông Hải, sau khi sàn giao dịch vàng quốc gia đi vào hoạt động, các sản phẩm tài chính phái sinh, chứng chỉ vàng và quỹ ETF vàng sẽ là bước tiếp theo giúp làm phong phú hàng hóa trên thị trường tài chính Việt Nam.

Bà Nguyễn Ngọc Anh – Tổng Giám đốc SSIAM – nhận định việc ra đời ETF vàng mang lại hai lợi ích lớn: ổn định kinh tế vĩ mô thông qua việc hạn chế dòng ngoại tệ nhập vàng và tạo kênh đầu tư an toàn, sinh lời hợp pháp, giúp nguồn vốn lưu chuyển thay vì “nằm chết” trong két sắt.

Các chuyên gia, nhà quản lý tham gia thảo luận tại hội nghị

ETF vàng không chỉ góp phần minh bạch hóa thị trường vàng mà còn giúp đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, hỗ trợ phát triển thị trường tài chính hiện đại. Bà Ngọc Anh cũng đề cập tiềm năng phát triển các quỹ hạ tầng và bất động sản nếu khung pháp lý được hoàn thiện trong 3–5 năm tới.

Ông Hyun Dong Sik – Chủ tịch HĐTV Công ty Quản lý quỹ KIM Việt Nam – chia sẻ rằng tại Hàn Quốc, ETF vàng được vận hành như chứng khoán, được lưu ký, quản lý và giao dịch minh bạch. “Cách vận hành này giúp nhà đầu tư an tâm, đồng thời tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý giám sát. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi mô hình này để phát triển thị trường vàng tài chính” – ông gợi ý.

Tăng tỉ trọng nhà đầu tư tổ chức

Một trong những chủ đề nổi bật tại hội nghị là tái cấu trúc cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Hiện nay, nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 99% trong tổng số hơn 11 triệu tài khoản, với giá trị giao dịch chiếm 95% toàn thị trường.

Ông Bùi Hoàng Hải cho rằng cấu trúc này giúp duy trì thanh khoản, nhưng cũng làm tăng biến động và cảm nhận rủi ro trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. “Cần có chiến lược tăng tỉ trọng nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Khi đó, thị trường sẽ ổn định hơn và hiệu quả huy động vốn cao hơn” – ông nói.

Từ góc độ quản lý quỹ, các chuyên gia tin tưởng Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng ngành quản lý tài sản. Bà Nguyễn Ngọc Anh đề xuất Nhà nước nên cho phép các quỹ mở sử dụng công cụ phái sinh không chỉ để phòng ngừa rủi ro mà còn để đầu tư sinh lời – như thông lệ quốc tế.

Bà Nguyễn Hoài Thu – Phó Tổng Giám đốc VinaCapital – kiến nghị nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài ở các lĩnh vực không cần kiểm soát chặt, đồng thời triển khai cơ chế bù trừ trung tâm (CCP) để tăng tính an toàn thanh toán. “Một yếu tố then chốt là cải thiện khả năng chuyển đổi và giao dịch ngoại tệ, giúp nhà đầu tư nước ngoài thuận tiện khi rút vốn hoặc chuyển lợi nhuận về nước. Chúng ta cần song hành giữa tự do hóa thị trường ngoại hối và duy trì ổn định vĩ mô” – bà nhấn mạnh.

Ông Hyun Dong Sik cũng cho rằng để thu hút dòng vốn ngoại bền vững, Việt Nam cần mở rộng sản phẩm đầu tư chất lượng cao, dễ tiếp cận và rút ngắn quy trình cấp phép. “Nếu tạo điều kiện thuận lợi, Việt Nam có thể trở thành điểm đến lớn của các quỹ khu vực châu Á trong vài năm tới” – ông nói.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định ngành quỹ đầu tư Việt Nam ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia. Đến nay, thị trường có 43 công ty quản lý quỹ, quản lý khối tài sản hơn 800.000 tỉ đồng – tăng gấp hơn 7 lần so với năm 2014, tốc độ tăng trưởng bình quân 20%/năm.

Tuy nhiên, quy mô này mới chỉ chiếm hơn 6% GDP – thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan hay Malaysia. Ông cho rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ mở ra cơ hội thu hút mạnh dòng vốn đầu tư gián tiếp, đồng thời là thời điểm thích hợp để nâng cao tính chuyên nghiệp và phát triển bền vững.

Bà Nguyễn Ngọc Anh kiến nghị cần sớm có cơ chế phòng ngừa rủi ro tỉ giá cho nhà đầu tư nước ngoài. “Tỉ giá VNĐ/USD từ đầu năm đến nay đã mất 3%, còn năm 2024 là 4,5%. Nếu không có công cụ bảo hiểm tỉ giá, họ sẽ ngần ngại đầu tư dài hạn vào Việt Nam” – bà lưu ý.

Để hiểu sâu hơn về cấu trúc thị trường, vai trò quỹ đầu tư và cách quản trị rủi ro danh mục, bạn có thể tham khảo Khóa học tổng quan đầu tư chứng khoán tại Học Viện KSS. Đây là nền tảng giúp nhà đầu tư nắm vững tư duy tài chính hiện đại trước khi bước vào giai đoạn thị trường bứt phá.