Margin không xấu, nhưng nó chỉ dành cho người hiểu rõ rủi ro và biết kiểm soát.

Khi thị trường liên tục lập đỉnh, nhiều nhà đầu tư mới háo hức tìm cách "tăng tốc". Một trong những công cụ khiến nhiều người nghĩ đó là "lối tắt đến giàu sang" chính là margin — hay giao dịch ký quỹ. Margin có thể nhân lợi nhuận, nhưng cũng có thể khiến tài khoản bay hơi chỉ sau vài phiên đỏ lửa nếu không quản trị rủi ro chặt.

Margin là gì và vì sao hấp dẫn?

Margin là khoản vay do công ty chứng khoán cấp cho nhà đầu tư để mua thêm cổ phiếu khi tài khoản không đủ tiền. Ví dụ: bạn có 100 triệu, công ty cho vay thêm 100 triệu để mua tổng 200 triệu cổ phiếu — tương đương đòn bẩy 1:1. Một số công ty cho phép tỷ lệ cao hơn như 1:2 hoặc 1:3.

Khi cổ phiếu tăng, lợi nhuận của bạn sẽ được khuếch đại so với vốn tự có. Ví dụ, mua cổ phiếu bằng 200 triệu (100 triệu vốn + 100 triệu vay), nếu giá tăng 10% bạn có thể lãi ~20% trên vốn thật — gấp đôi so với không dùng đòn bẩy.

Khi đòn bẩy trở thành con dao hai lưỡi

Ngược lại, margin cũng khuếch đại thua lỗ. Nếu cổ phiếu giảm 10%, tổn thất có thể là 20% trên vốn tự có. Khi tài sản rơi xuống ngưỡng cảnh báo, công ty chứng khoán sẽ gọi bổ sung ký quỹ hoặc tự động bán giải chấp. Hiện tượng này có thể đẩy giá giảm sâu hơn và khiến tài khoản nhanh chóng "bốc hơi".

Nguyên tắc sử dụng margin cho NĐT mới

• Chỉ dùng margin khi có kinh nghiệm và kế hoạch rõ ràng. Xác định mục tiêu lợi nhuận, thời gian nắm giữ, điểm cắt lỗ và tỷ lệ vay phù hợp (khuyên không vượt quá 30–40% danh mục với NĐT mới).
• Chọn cổ phiếu nền tảng, thanh khoản tốt. Ưu tiên bluechip, ngân hàng, tiêu dùng, chứng khoán thay vì cổ phiếu đầu cơ thanh khoản thấp.
• Theo dõi tỷ lệ duy trì (maintenance ratio) hàng ngày. Mỗi công ty có ngưỡng khác nhau; chủ động bổ sung tiền mặt trước khi bị call margin.
• Không bao giờ "full margin". Dùng hết hạn mức vay là mất vùng đệm; chuyên gia thường chỉ dùng tối đa 50% sức margin và luôn giữ tiền mặt dự phòng.
• Margin là công cụ hỗ trợ, không phải chiến lược chủ đạo. Nó khuếch đại hiệu quả khi bạn đúng xu hướng, nhưng không cứu cổ phiếu yếu.

Kết luận

Margin là con dao hai lưỡi: giúp nhân lợi nhuận nhưng cũng dễ khiến nhà đầu tư trả giá đắt nếu thiếu kỷ luật. Trước khi dùng margin, hãy trả lời rành mạch các câu hỏi: mục tiêu của tôi là gì, tôi chịu được lỗ bao nhiêu, và tôi sẽ xử lý ra sao nếu thị trường ngược lại. Với NĐT mới, ưu tiên học hỏi, xây nền tảng quản trị rủi ro và chỉ cân nhắc margin khi đã có chiến lược rõ ràng.

Muốn hiểu sâu hơn cách dùng margin an toàn, quản trị danh mục và xây chiến lược đầu tư bền vững? Tham khảo Khóa học tổng quan đầu tư chứng khoán tại Học Viện KSS để có nền tảng thực chiến.